Դուք ձեզ հարց տվել եք թե ինչու են հայկական լեռները շատ մաքուր։Ես այդ հարցին պատասխանում եմ այսպես’ քանի որ ժողովուրդը հարգում է իր ունեցվածքը և սիրում է խնամել բնությունով։ Ես ցանկանում եմ որ Երևանում գոյություն ունենա նույն հարգանքը և եթե ժողովուրդը կարողանան լսել հարգել և հասկանալ իրար Երևանը կփոխվի։
Մենք աշխարհ ենք գալիս մեր երազանքների և իդեալների որոնման համար: Հաճախ մենք անհնար ենք դարձնում այն, ինչ մեր հնարավորությունների սահմանում է: Երբ սխալվում ենք, զգում ենք, որ վատնել ենք մեր ժամանակը՝ մի ափ հեռավորության վրա փնտրտուք անելով: Մենք մեղադրում ենք մեզ սխալների, մեր որոնումների անօգտակարության համար և մեր իսկ կողմից ստեղծած խնդիրների համար: Ուսուցիչն ասում է. Այս մասը ինձ դուր եկավ որովհետև այն պատմ է ժամանակի կարևորության մասին:
Մենք աշխարհ ենք գալիս մեր երազանքների և իդեալների որոնման համար: Հաճախ մենք անհնար ենք դարձնում այն, ինչ մեր հնարավորությունների սահմանում է: Երբ սխալվում ենք, զգում ենք, որ վատնել ենք մեր ժամանակը՝ մի ափ հեռավորության վրա փնտրտուք անելով: Մենք մեղադրում ենք մեզ սխալների, մեր որոնումների անօգտակարության համար և մեր իսկ կողմից ստեղծած խնդիրների համար: Ուսուցիչն ասում է.
– Չնայած գանձը կարող է թաղված լինել քո իսկ տան տակ, դու այն կգտնես միայն, եթե սկսես փնտրել: Եթե Պետրոսը չզգար մերժման ցավը, նա Եկեղեցու գլուխ չէր ընտրվի: Եթե անառակ որդին չվատներ ամեն ինչ, նրա ապաշխարությունը հոր համար տոն չէր դառնա: Մեր կյանքում կան առանձնահատուկ իրեր, որոնց վրա որպես կնիք գրված է . «Դու իմ արժեքը կգիտակցես միայն այն ժամանակ, երբ կկորցնես ինձ ու կվերագտնես: Լավ չէ, երբ փորձում ես կարճացնել ուղին»:
Ուսուցիչը հանդիպեց իր սիրելի աշակերտին և հարցրեց, թե ինչպես է նրա հոգևոր առաջընթացը: Աշակերտն ասաց, որ ինքը հիմա ընդունակ է իր օրվա ցանկացած պահը նվիրելու Աստծուն:
– Այսպես, ուրեմն՝ քեզ մնացել է ներել քո թշնամուն, – ասաց ուսուցիչը:
Աշակերտը վախեցած նայեց ուսուցչին և ասաց.
– Բայց դա պարտադիր չէ: Ես չարություն չեմ տածում իմ թշնամու հանդեպ:
-Ի՞նչ ես կարծում` Աստված քո հանդեպ չարություն տածո՞ւմ է, – հարցրեց ուսուցիչը:
– Իհարկե, ո′չ, – պատասխանեց աշակերտը:
– Այնուամենայնիվ, դու ողորմածություն ես խնդրում նրանից, չէ՞: Նույն կերպ վարվիր և քո թշնամու հետ, եթե անգամ դու նրա հանդեպ չարությամբ չես համակված: Ներող մարդու սիրտը մաքուր է և անուշաբույր:
Երիտասարդ Նապոլեոնը քամուց տարուբերվող եղեգնի նման դողում էր Տուլոնի կատաղի ռմբակոծությունների ժամանակ: Մի զինվոր, այդ պահին տեսնելով նրան, մի ուրիշ զինվորի ասաց.
– Նայի′ր, նա վախենում է մահից:
-Այո′, վախենում եմ,- պատասխանեց Նապոլեոնը,- բայց ես շարունակում եմ պայքարել: Եթե դուք իմ վախի կեսն անգամ զգայիք, հիմա փախել էիք:
Ուսուցիչն ասում է.
– Վախը փոքրոգության նշան չէ: Հենց այդ վախն է մեզ հնարավորություն տալիս կենսական իրավիճակների առջև ուժեղ և արժանապատիվ լինելու: Նա, ով ճաշակել է վախի զգացումը և գործել՝ թույլ չտալով վախին ընկճել իրեն, հաստատում է իր խիզախությունը: Բայց նա, ով դժվարին իրավիճակում հաշվի չի առում վտանգը, հաստատում է միայն սեփական անպատասխանատվությունը:
Ճանապարհորդը Սուրբ Հովհաննեսի տոնին է. վրաններ, նետաձիգներ ու ազգային ուտեստներ: Հանկարծ ծաղրածուն սկսում է ընդօրինակել նրա շարժումները: Մարդիկ ծիծաղում են, ծիծաղում է նաև օտարականը և ծաղրածուին հրավիրում սուրճի:
– Կենդանի′ եղիր,-հայտարարում է ծաղրածուն:-Եթե դու կենդանի ես, դու պետք է ձեռքերդ թափահարես, ամենուր թռչկոտես, աղմկես, ծիծաղես ու խոսես մարդկանց հետ: Որովհետև կյանքը մահվան ճիշտ հակապատկերն է: Մեռնելով դու հավետ մնում ես միևնույն դիրքում: Եթե դու չափից ավելի լուռ ես, դու չես ապրում:
Մի անգամ՝ առավոտյան, աշակերտն ու ուսուցիչը գնում էին դաշտով: Աշակերտը հարցրեց, թե ինչ սննդակարգ է հարկավոր մաքրության հասնելու համար: Չնայած ուսուցիչը միշտ ասում էր, որ ամեն սնունդ սուրբ է, աշակերտը դրան չէր հավատում:
– Պիտի լինի մի հատուկ ուտելիք, որ մեզ մոտեցնում է Աստծուն,- ասում էր աշակերտը:
– Լավ, գուցե դու ճիշտ ես: Օրինակ՝ ահա այն սնկերը,- ասաց ուսուցիչը:
Աշակերտը հուզվեց՝ մտածելով, որ սնկերը պիտի իրեն տան մաքրություն և պայծառացում: Բայց երբ կռացավ, որ մեկը պոկի, սարսափած բղավեց.
– Սրանք թունավոր են: Եթե ես սրանցից մեկն անգամ ուտեմ, անմիջապես կմեռնեմ:
– Այդ դեպքում ես ուրիշ ուտելիք չգիտեմ, որ քեզ այդքան արագ տանի Աստծո մոտ,- պատասխանեց ուսուցիչը:
1981 թվականի ձմռանը ճանապարհորդն իր տիկնոջ հետ զբոսնում էր Պրահայի փողոցներով, երբ տեսավ, որ մի տղա մոտակա շենքերի գծանկարն է անում: Օտարականին դուր եկան տղայի էտյուդները, և նա որոշեց գնել դրացից մեկը: Երբ նա վճարում էր դրամը, նկատեց, որ տղան առանց ձեռնոցների է աշխատում, այնինչ դրսում -20 աստիճան էր:
– Ինչո˚ւ ձեռնոց չես դնում,- հարցրեց նա:
– Որպեսզի կարողանամ մատիտով նկարել:
Նրանք մի քիչ էլ խոսեցին Պրահայի մասին: Ապա տղան առաջարկեց անվճար նկարել ճանապարհորդի տիկնոջ դիմանկարը: Մինչ վերջինս սպասում էր, որ տղան ավարտին հասցնի այն, ճանապարհորդը հասկացավ, որ տարօրինակ մի բան է կատարվել. նա մոտ հինգ րոպե խոսել է տղայի հետ, բայց իրենցից և ոչ մեկը մյուսի լեզվով չի խոսել: Նրանք գործածել են ժեստերի լեզուն, ժպիտներ ու դիմախաղ, և ինչ-որ մեկի հետ շփվելու ցանկությունը հնարավորություն է տվել նրանց՝ մտնելու առանց խոսքերի հաղորդակցվելու աշխարհը:
Ընկերը բերել էր Հասանին երազանքների դռան մոտ, որտեղ մի կույր մարդ ողորմություն էր խնդրում:
– Այս կույր մարդը մեր երկրի ամենաիմաստուն մարդն է,- ասաց ընկերը:
– Ինչքան ժամանակ է, որ կույր ես,- հարցրեց Հասանը:
– Ծնված օրից,- պատասխանեց կույրը:
– Իսկ ինչպե˚ս ես այդքան իմաստուն դարձել:
– Քանի որ ես իմ կուրությունը չէի ընդունում, փորձում էի աստղագետ դառնալ,- ասաց կույրը: Բայց որովհետև ես չէի կարող տեսնել երկինքը, ստիպված էի պատկերացնել աստղերը, արևը և գալակտիկաները: Եվ որքան ես թափանցում էի Աստծո արարչագործության մեջ, այնքան ավելի էի մոտենում Նրա իմաստնությանը:
Իսպանիայի հեռավոր գյուղերից մեկում՝ Օլիտ քաղաքից ոչ հեռու, կա մի բար, որի տերը մի ցուցանակ էր կախել ու վրան գրել. «Հենց որ ես գտա բոլոր պատասխանները, փոխվեցին բոլոր հարցերը»: Ուսուցիչն ասում է.
– Մենք միշտ աշխատում ենք հարցերի պատասխանները գտնել: Մենք զգում ենք, որ պատասխանները կարևոր են կյանքի իմաստը հասկանալու համար: Լիարժեք ապրելը շատ կարևոր է, և պետք է հնարավորություն տալ ժամանակին, որ բացի մեզ մեր գոյության գաղտնիքները: Եթե չափից ավելի հետաքրքրված լինենք կյանքի իմաստի մեկնությամբ, կխանգարենք գործելու բնությանը, ուստի ի վիճակի չենք լինի կարդալու Աստծո նախանշանները:
Ավստրալական լեգենդ կա մի շամանի մասին, ով իր երեք քույրերի հետ ճանապարհ գնալիս հանդիպում է այդ ժամանակների ամենահայտնի զինվորին: Զինվորն ասում է, որ ինքն ուզում է ամուսնանալ այդ գեղեցկուհիներից մեկի հետ:
– Եթե երեք քույրերից մեկն ամուսնանա, մյուս երկուսը կտուժեն,- ասում է շամանը:- Ես այնպիսի մի ցեղ եմ փնտրում, որը թույլ կտա տղամարդուն երեք կին ունենալ:
Տարիների ընթացքում նրանք կտրում-անցնում են ողջ Ավստրալիան և այդպիսի ցեղ չեն գտնում:
– Ծայրահեղ դեպքում մեզանից գոնե մեկը կարող էր երջանիկ լինել,- ասում է քույրերից մեկը, երբ նրանք արդեն ծերացել էին ու էլ քայլել չէին կարողանում:
– Ես ճիշտ չէի,- ասում է շամանը,- բայց հիմա շատ ուշ է:
Եվ նա իր երեք քույրերին վերածում է ահռելի քարե զանգվածի, որպեսզի նրանք, ովքեր երբևէ կանցնեն քարազանգվածի կողքով, հասկանան, որ մի մարդու երջանիկ լինելը չի նշանակում, որ մյուսները դժբախտ են լինում:
Լրագրող Ուոլթեր Կորելին հարցազրույց էր վերցնում արգենտինացի գրող Խորխե Լուիս Բորխեսից: Երբ հարցազրույցն ավարտվեց, նրանք սկսեցին խոսել մի լեզվի մասին, որ գոյություն ունի բառերից այն կողմ, ինչպես նաև դիմացինին հասկանալու մարդկային ունակության մասին:
– Ես Ձեզ մի օրինակ բերեմ,- ասաց Բորխեսը և սկսեց խոսել տարօրինակ մի լեզվով: Ապա նա կանգ առավ և հարցրեց լրագրողին, թե ինքը ինչ էր ասում: Մինչ Կորելլին կհասցներ պատասխանել, լուսանկարիչը, որ նրանց հետ էր, ասաց.
– Դա «Հայր Մեր…»›-ն էր:
-Այո,- ասաց Բորխեսը, – ես մեջբերում արեցի մի հատված ֆիններեն:
Դուրս եկավ
Մենք ապրում ենք արեգակնային համակարգում : Այն կազմված է ութ մոլորակներից՝ Մերկուրի, Վեներա, Երկիր, Մարս, Յուպիտեր, ՈՒրան և Նեպտուն: Երկիր մոլորակը մարդկությանը հայտնի միակ մոլորակն է որի վրա կյանք կա: Մեր մոլորակը համեմատած արևի հետ շատ փոքր է իսկ տիեզերքն անսահման է, և մի մոլորակ, թեկուզ և բնակեցված, ոչինչ չի ներկայացնում տիեզերական մասշտաբներում: Արեգակը մեզ ամենամոտ աստղն է նրա շնորհիվ երկրագնդի վրա կյանք կա, գոյություն ունեն տարվա եղանակներ, գեղեցիկ բնություն և մարդուն անհրաժեշտ բոլոր պայմանները: Երկրագունդը կազմված է երեք շերտերից միջուկից մագմայից և երկրակեղևվից: Մարդկության համար ամենակարևոր շերտը երկնակեղևն է քանիվոր մենք հենց այդ շերտի վրա ենք բնակվում: Այդ շերտի մեծ մասը բաղկացած է ջրից: Ջրային տարածքները հսկայական օվկիանոսներն են սիկ ցամաքները կոչվում են մայրցամաքներ: Մայրացամաքներում կան տարբեր քանակությամբ երկրներ նրանք իրարից բաժանվում են սահմաններով: Գրեթե յուրաքնչյուր երկիր ունի իր լեզուն օրինակի համար հայաստանը: Մենք փոքր ենք սակայն ունենք սեփական լեզուն և մշակույթը որը սկսել էր զարգանալ միջնադարում: Ամենամեծ երկիրը Ռուսաստանն է նրանից հետո գալիս է Կանադան ապա Ամերիկայի միացյալ նահանգները: Երկրների մեծ մասը զարգացած են, բայց կան երկրներ որոնցում մարդիկ և կենդանիները ուտելիք և ջուր չունեն: Շատերը գիտեն որ եթե շարունակեն նուն տեմպերով, առանց հարգանքի վերաբերվել բնության հեն մոտակա հազարամյակներ ընթացքում այն կվերանա: Դրա համար մարդիկ պետք է խնամեն բնությունը
Յուրաքնչյուր մարդ միշտ փորձլ է համեմատել նրան ուրիշ մարդու կամ ուրիշ մարմնի հետ՝ խելքով, ուժով հասակով և այլն:Սակայն ես այս շարադրության մեջ համեմատելու միջոցով կապացուցեմ որքանով է մարդու դերը փոքր աշծարհում:Մարդը մեծ դեր ունի երկիր մոլորակի վրա նա բնակվում է ապրում և զարգանում: Բացի մարդկանցից երկրագնդի վրա ապրում են ուրիշ կենդանի օրգանիզմներ: Այդ օրգանիզմները չունեն զարգացվածություն նրանք միայն մի բան են հասկանում <ԵՍ ՍՈՎԱԾ ԵՄ ԵՍ ՊԵՏՔ Է ՈՒՏԵՄ>: Իսկ մարդը կարող է մտածել ստեղ ծել և այլն:Համեմատությունը սկսեմ մոլեկուլներից և ատոմներից նրանք շատ փոքր են մարդը անզեն աչքով չինկատի այդ փոքրագույն մասնիկները:Այդ մասնիկներից են ստեղծված բոլոր նյութերը և մարմինները այդ թվում նաև մենք:Գոյություն ունեն երկու տեսակի օրգանիզմներ միաբջիջ և բազմաբջիջ:Միաբջիջ օրգանիզմները մարդը նույնպես չիկարող տեսնել անզեն աչքով Սակայն բազմաբջիջ օրգանիզմների մեծ մասը մարդը հեշտությաշմբ տեսնում է սա մարդու չափսներ մեր մոլորակի վրա հիմա նայենք որքանով է մեծ մարդու դերը տիեզերքում:Տվյալ պհին աշխարհի բոլոր աստղագետները մարդկանց տիեզերք են ուղարկում սակայն մարդիկ եղել են միայն լուսնի վրա լուսնից այն կող մարդիկ դեռ չեն եղել և ոչ մի բան չեն փոփոխել:Իսկ ինչ դեր ունի մարդը եթե կարող է գործունեությունը զարգացնել միայն այստե երկիր մոլորակի վրա: ես ցանկանում եմ համեմատել երկիր մոլորակը այլ մոլորակների և աստղերի հետ:Մեր մոլորակը մեր արեգակնային համակարգում չափսով 4 րդ ն է յուպիտերի սատուրնի ուրանի և նեպտունից հետո: Յուպիծերը հսկա գազային մոլորակներից է նրա մեջ կտեղավորվեր ավելի քան 100 երկիր մոլորակ իսկ արեգակում կտեղավորվեր ավելի քան հազար յուպիտեր: Այս տեսարանի հետ համեմատած մարդը փոշու հատիկից փոքր է: Աշխարհի գիտնականներին հայտնի են ավելի քան միլիարդ գալակտիկաներ որոնցից յուրաքանչյուրի մեջ կա ավելի քան միլիարդ աստղ:Յուրաքանչյուր գալակտիկայում կան հազարներով մեր արեգակից մեծ աստղեր: Եվ Այս ամենը ապացուցում է որ մարդը և նույնիսկ մեր մոլորակը փոշու հատկ են:
Մեզանից յուրաքանչյուրը ունի մտածելու ունակությունը:ԵՍ միշտ ինչ որ բան անելուց առաջ պետք մտածեմ դրա մասին ապա նոր քայլ գործոմ:Ես երբեք մարդուն չեմ վնասում և չեմ վիրավորում:Դա իմ մտածելակերպն է:Միշտ ես փորձում եմ մտքերս ճժգրիտ պատասխանը տալ:Շատերը մտածում են որ նրանք կատարյալ են սակայն դա այդպես չէ մարդը չի կարող կատարելությանը հասնել նույնիսկ եթե մարդը փորձի զարգանալ կրթություն ստանալ:Այդքանը չի հերիքի կատարելությանը հասնելու համար
Այս տողերը արտահայտում են հիմնական իմաստը:Արտահայտում են ամբողջ պատմվածքի իմաստը
Աղայանը
Այս ամսվա ընթացքում կարդացի Աղայանւ պատմվածքները, բանաստեղծությունները, հեքիաթները և այլն:Կարդալուց հետո հասկացա թե Աղայանը ոնց էր արտահայտում նրա զգացմունքները: Հիմնականում նրա պատմվածքները եղել էին զվարթ սակայ պահիվ պահ զգացմունէը փոխվում էր և Աղայանը արտահայտում էր տխրանք:Գրում է հետաքրքիր և ճիշտ
Տոնինո
Տոնինոյի արկածները կարդալուց հետո շատ նոր բան սովորեցի դաստիրակչական աշտխատանքների դժվարությունը:Սովորեցի թե ինչ դժվարության միջով պետք անցնի ծնողը հետևի, սովորեցնի և զարգացնի երեխայի հոգին:
Սահյան
ՔԱՄՈՒ ՀԱՄԲՈՒՅՐԸ Քամու համբույրից դողաց մի տերև, Շշուկով դիպավ իր հարևանին, Խշխշաց հանկարծ իմ գլխի վերև Ու տարուբերվեց հինավուրց կաղնին: Կռացավ կաղնին նորից բարձրացավ, Ճյուղերով դիպավ ուրիշ մի ծառի, – Եվ շշուկն այսպես ծառից-ծառ անցավ, Հասավ հեռավոր խորքերն անտառի: Ալեկոծվում էր անտառը հուզված Ու ոսկեզօծված գլուխն օրորում, Իր մեծ գրկի մեջ քամու համբուրած Փոքրիկ տերևն էր կարծես որոնում: Խշշում էր անտառն ու տարուբերվում, Երկինք էր հասնում խշշոցը նրա… Իսկ քամին ուրախ սուլում էր հեռվում Եվ ծիծաղում էր անտառի վրա: Համո Սահյան ՝՝ Այս բանաստեղծությունը ինձ դուր եկավ քանի որ այն մեծ մասամբ արտահայտված էր փոխաբերական իմաստով սակայն իմաստը պատմում է քամու մասին որը իմ կարծիքով բնութագրում է մարդուն որը փորձում էր գտնել ճանապարհը:
Տեսել եմ թե ոնց են մարդիկ համախմբվել որպեսզի հասնեն նրանց նպատակին:ՀԱսկացա որ մարդիկ ունեն նույն միտքը կամ ցանկությունը համախմբվելու միջոցով կարողեն հասնեն նրանց նպատակին:Սակայն ինձ դուր չեկքավ որ Լֆիկը խառնվեց և սկսեց հարվածել մարդկանց :Շարժման ժամանակ ճանապարհները խցանված էին և շատորը չէին հասնում տեղ ապա հետո ճանապարհների մեծ մասը բաց են: Ժողովուրդը պայքարեց և Հայաստաի վարչապետը հրաժարվեց նրան տրված պաշտոնից տվյալ պահին քաղաքը սկսում է հանգստանալ, ցույցերը վերջանում են: Հետևել եմ ուղիղ եթերներին : Տվյալ պահին ժողովուրդը սպասում է նոր ՀՀ վարչապետի նշանակմանը շարժումը շարունակվում քանի որ Նիկոլ Փաշինյանը չդարձավ վարչապետ:Դպրոցները ևհամալսարանները բաց են և աշակերտերը կրկին այցելում են դպոց:
Առ քո թևերին, տար ինձ, ժամանակ, տանել ժամանել
Ես ետ մնալուց շատ եմ վախենում: մնալ վախենալ
Հուշերից որքան հեռու եմ կենում, հուշել հեռանալ կենալ
Մեկ է, կապում են թևերս նրանք: կապել թևածել
Ակնթարթի մեջ դու կուլ ես տալիս ակնթարթել տալ տանել
Այնպիսի մի նոր հավիտենություն, նորացնել հավիտենացնել
Որ խոսքս հազիվ հասած բերանիս, խոսել հասնել
Դառնում է արդեն խորին հնություն: դառնալ հնեցնել
Դուրս հանիր ինձ այս մթին կիրճերից, հանել մթնել
Որ քեզ հասկանամ և ինձ ճանաչեմ: հասկանալ ճանաչել
Փրկիր ինձ այս խուլ ախ ու ճիչերից, փրկել ճչալ
Տուր ինձ քո ոգին, որ ես շառաչեմ: տալ ոգել շառաչել
Տուր ինձ քո ոգին, որ ես շառաչեմ, տալ ոգել շառաչել
Որ ես դադարեմ հանդարտ հոսելուց, դադարել հանդարտվել հոսել
Ինձնից խոսելուց քեզնից չամաչեմ, խոսել չամաչել
Ինձնից չամաչեմ քեզնից խոսելուց: չամաչել խոսել
Տուր ինձ քո ոգին, քո միտքը ներհուն, տալ ոգել
Առ ինձ հանճարեղ քո տարերքի մեջ, առնել հանճարել
Որ չմոլորվեմ քո ոլորտներում չմոկորվել
Եվ իմ հոգու բարդ տիեզերքի մեջ: հոգիանալ
Պարզեցրու, զտիր խոհերն իմ խառնակ, պարզեցնել զտել խորհել խառնել
Առ քո թևերին, տար ինձ, ժամանակ: առնել տանել ժամանել
